شوره سنگ چیست و در چه صورت ایجاد می شود؟
تصور کنید روی نمای زیبای ساختمان خود راه می روید، اما چیزی توجه شما را جلب می‌کند. لکه های سفید و رسوباتی که سطح سنگ را پوشانده اند. این پدیده که به نام شوره سنگ شناخته می شود، یکی از مشکلات رایج در سازه های سنگی است که می تواند جلوه‌ی بصری بنا را تحت تأثیر قرار دهد. اما چرا این اتفاق رخ می دهد؟ آیا تنها یک مشکل سطحی است یا می تواند به ساختار سنگ نیز آسیب بزند؟ عوامل متعددی در ایجاد این رسوبات نقش دارند، از شرایط محیطی گرفته تا نوع سنگ و نحوه اجرا. شناخت دلایل بروز شوره سنگ و روش های پیشگیری از آن، گامی مهم در حفظ زیبایی و دوام سازه های سنگی محسوب می شود. در ادامه، به بررسی دقیق تر این پدیده و راهکارهای کنترل آن خواهیم پرداخت.
شوره سنگ چیست
شوره سنگ به رسوبات سفید رنگ یا خاکستری گفته می شود که بر سطح سنگ های ساختمانی ظاهر می شود. این پدیده معمولاً به شکل لکه های پراکنده یا لایه ای یکنواخت دیده شده و می تواند جلوه بصری سنگ را تحت تأثیر قرار دهد. شوره ممکن است به صورت پودری، کریستالی یا حتی چسبناک باشد و بسته به نوع مواد معدنی موجود در سنگ، شکل و شدت آن متفاوت خواهد بود. این رسوبات معمولاً روی نماهای سنگی، کف پوش ها و سایر بخش های ساخته شده از سنگ ساختمانی مشاهده می شوند و در برخی موارد، در صورت عدم رسیدگی، می توانند به تغییر رنگ یا فرسایش تدریجی سطح سنگ منجر شوند.
دلایل ایجاد شوره سنگ
شوره سنگ زمانی ایجاد می شود که مواد معدنی محلول در آب به سطح سنگ منتقل شده و پس از تبخیر آب، به صورت رسوبات سفید یا خاکستری باقی بمانند. این پدیده تحت تأثیر عوامل متعددی رخ می دهد که در ادامه مهم ترین آن ها را بررسی می‌کنیم.
نفوذ رطوبت به داخل سنگ
یکی از اصلی ترین دلایل ایجاد شوره سنگ، نفوذ آب به داخل ساختار سنگ و سپس انتقال املاح محلول به سطح آن است. این اتفاق معمولاً در محیط های مرطوب یا مناطقی که بارندگی زیاد است، شدت بیشتری دارد.
نوع سنگ و میزان جذب آب
برخی سنگ ها، به ویژه انواع سنگ رسوبی مانند آهک و ماسه سنگ، به دلیل تخلخل بالا، آب بیشتری جذب می‌کنند و در نتیجه احتمال ایجاد شوره در آن ها بیشتر است. در مقابل، سنگ های متراکم تر مانند گرانیت کمتر در معرض این مشکل قرار دارند.
کیفیت پرداخت و فرآوری سنگ
فرآیند پرداخت سنگ نقش مهمی در کاهش یا افزایش احتمال شوره زدگی دارد. سنگ هایی که به درستی پرداخت نشده اند یا دارای سطح متخلخل هستند، آب و املاح بیشتری را جذب کرده و احتمال تشکیل شوره در آن ها بیشتر است.
استفاده از ملات های نامناسب
در صورتی که ملات یا دوغاب مورد استفاده در نصب سنگ، حاوی مقدار زیادی نمک های محلول باشد، با نفوذ آب به داخل سنگ، این نمک ها به سطح انتقال پیدا کرده و باعث ایجاد شوره می شوند.
شرایط محیطی و اقلیمی
آب و هوای مرطوب، بارندگی مداوم، تغییرات دما و قرار گرفتن در معرض آب های زیرزمینی می توانند احتمال شوره سنگ را افزایش دهند. به خصوص در مناطقی که نوسانات دمایی زیادی وجود دارد، روند جذب و تبخیر آب تسریع شده و میزان رسوب گذاری بیشتر خواهد شد.
استفاده از مواد شیمیایی و شوینده های نامناسب
برخی مواد شوینده قلیایی یا اسیدی قوی می توانند ترکیبات موجود در سنگ را تجزیه کرده و املاح جدیدی را به سطح آن بیاورند که به شکل شوره ظاهر می شوند. به همین دلیل، انتخاب مواد پاک‌کننده مناسب برای سنگ های ساختمانی اهمیت زیادی دارد.
استفاده از آب شور در تهیه ملات
در برخی مناطق که دسترسی به آب شیرین محدود است، از آب شور برای ساخت ملات استفاده می شود. این آب حاوی مقادیر بالایی از نمک ها و املاح محلول است که با تبخیر آب، این مواد به سطح سنگ منتقل شده و به صورت شوره ظاهر می شوند.
وجود نمک در زمین محل ساخت
اگر زمین محل ساخت و ساز دارای مقادیر بالایی از نمک و املاح معدنی باشد، این مواد می توانند از طریق فونداسیون و مصالح ساختمانی به سنگ نما منتقل شوند. در این حالت، نمک های موجود در زمین به وسیله رطوبت به سطح سنگ رسیده و پس از تبخیر آب، شوره را تشکیل می دهند.
استفاده از مصالح با کیفیت پایین
مصالح ساختمانی بی‌کیفیت نیز ممکن است حاوی مقادیر بالایی از نمک ها و املاح محلول باشند. به عنوان مثال، شن و ماسه ای که به خوبی شسته نشده اند یا سیمان های نامرغوب می توانند منبعی برای انتقال این مواد به سنگ نما باشند. با نفوذ رطوبت، این املاح به سطح سنگ منتقل شده و شوره را ایجاد می‌کنند.
فرآوری نامناسب سنگ در کارخانه
در فرآیند برش و پرداخت سنگ در کارخانه، اگر از آب های حاوی املاح یا تجهیزات آلوده استفاده شود، این مواد می توانند در بافت سنگ نفوذ کرده و بعدها به صورت شوره ظاهر شوند. استفاده از آب تصفیه شده و تجهیزات تمیز در مراحل فرآوری، می تواند از این مشکل جلوگیری کند.
استفاده از ضدیخ نامرغوب در فرآیند سنگ کاری
اگر در مراحل سنگ کاری از ضدیخ نامرغوب استفاده شود باعث آسیب پذیر شدن سنگ در برابر رطوبت می شود و احتمال ایجاد شوره سنگ افزایش می یابد.
راهکارهای رفع شوره سنگ
برای رفع مشکل شوره سنگ، می توان از روش های زیر کمک گرفت.
۱. شست و شوی سطح سنگ
ساده ترین روش برای از بین بردن شوره، شست و شوی سطح سنگ با آب و برس نرم است. این کار به ویژه در مراحل اولیه تشکیل شوره مؤثر است. توصیه می شود چهارده روز پس از اجرای نمای ساختمان، آن را با آب بشویید تا املاح و نمک های سطحی قبل از تثبیت، حذف شوند.
۲. استفاده از محلول های اسیدی رقیق
برای شوره های مقاوم تر، می توان از محلول های اسیدی ضعیف مانند جوهر نمک (اسید کلریدریک) رقیق شده استفاده کرد. این محلول ها به حل کردن رسوبات کمک می‌کنند. با این حال، باید با احتیاط به کار روند تا به سنگ آسیب نرسانند. پس از استفاده، سطح سنگ باید با آب فراوان شسته شود تا باقی مانده اسید حذف گردد.
۳. استفاده از دستگاه واترجت
واترجت دستگاهی است که آب را با فشار بالا بر سطح سنگ می پاشد و می تواند شوره ها را از بین ببرد. این روش برای سطوح بزرگ و شوره های سخت مناسب است. با این حال، ممکن است پس از خشک شدن، شوره ها دوباره ظاهر شوند. بنابراین، این روش ممکن است موقتی باشد.
۴. استفاده از گونی نخی یا پارچه زبر
در مراحل اولیه تشکیل شوره، می توان با استفاده از گونی نخی یا پارچه ای با بافت زبر، رسوبات را از سطح سنگ پاک کرد. این روش ساده و کم هزینه است و به سطح سنگ آسیبی نمی رساند.
۵. استفاده از مواد آب‌گریز و نانو
پس از تمیز کردن شوره ها، استفاده از اسپری های آب‌گریز یا پوشش های نانو می تواند از نفوذ مجدد رطوبت به سنگ جلوگیری کرده و تشکیل شوره های جدید را به حداقل برساند. این مواد با ایجاد لایه ای محافظ، جذب آب را کاهش می دهند.
۶. ساب زدن سطح سنگ
در موارد شدیدتر، ساب زدن سطح سنگ با دستگاه های مخصوص می تواند شوره ها و لکه های عمیق را از بین ببرد. این روش علاوه بر حذف شوره، سطح سنگ را صیقلی و براق می‌کند. با این حال، باید توسط افراد متخصص انجام شود تا به سنگ آسیبی نرسد.
۷. استفاده از محلول های ضد شوره تجاری
محلول های ضد شوره مخصوصی در بازار موجود است که برای تمیز کردن شوره از سطح سنگ طراحی شده اند. این محصولات با ترکیبات خاص خود، رسوبات را حل کرده و از بین می برند. پیش از استفاده، دستورالعمل تولیدکننده را به دقت مطالعه و رعایت کنید.
راه های پیشگیری از شوره سنگ
پیشگیری از شوره سنگ همواره ساده تر و کم هزینه تر از رفع آن است. با رعایت برخی نکات در هنگام ساخت و ساز و نگهداری سنگ های ساختمانی، می توان از ایجاد این مشکل جلوگیری کرد.
- استفاده از سنگ های کم تخلخل: انتخاب سنگ هایی با تخلخل کم، مانند گرانیت، می تواند احتمال جذب آب و انتقال املاح را کاهش دهد.
- انتخاب مصالح مناسب: ملات، سیمان و شن و ماسه ای که در ساخت و ساز استفاده می شوند باید عاری از نمک های محلول باشند. شست و شوی دقیق مصالح قبل از استفاده می تواند از ورود املاح به ساختار سنگ جلوگیری کند.
- اجرای عایق بندی مناسب: جلوگیری از نفوذ رطوبت به سنگ با استفاده از عایق های رطوبتی مناسب در پشت نما، زیرسازی و بندکشی، مانع از انتقال املاح به سطح سنگ می شود.
- پرداخت و فرآوری استاندارد سنگ: فرآیند پرداخت سنگ، شامل رزین‌کاری و پوشش های ضدآب، می تواند میزان جذب آب را کاهش داده و مانع از تشکیل شوره شود.
- استفاده از مواد نانو و آب‌گریز: پوشش های نانویی می توانند سطح سنگ را در برابر آب مقاوم کرده و از رسوب‌گذاری املاح جلوگیری کنند.
- زهکشی و دفع مناسب آب: طراحی صحیح زهکشی ساختمان، هدایت آب باران و جلوگیری از نفوذ آن به سنگ، نقش مهمی در کاهش احتمال شوره سنگ دارد.
با رعایت این راهکارها، می توان از ایجاد شوره سنگ جلوگیری کرده و دوام و زیبایی آن را حفظ کرد.
خرید با کیفیت ترین انواع سنگ ساختمانی از فروشگاه
