سنگ تیشه ای یا آزاره چیست؟ انواع و موارد کاربرد آن
در معماری و ساخت و ساز، انتخاب مصالح مناسب نه تنها به استحکام سازه ها کمک می‌کند، بلکه جلوه ای خاص به فضاهای مختلف می بخشد. سنگ، به عنوان یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی، همواره در طراحی داخلی و بیرونی جایگاهی ویژه داشته است. در این میان، سنگ تیشه ای که با نام سنگ آزاره نیز شناخته می شود، به دلیل ویژگی های ظاهری و فنی خاص خود، توجه بسیاری از معماران و طراحان را به خود جلب کرده است. بافت خشن و خطوط منظم سطح این سنگ، حال و هوایی سنتی و در عین حال مقاوم به فضا می بخشد. اگر علاقه مند هستید با ویژگی ها، انواع و کاربردهای این سنگ خاص بیشتر آشنا شوید، ادامه این مطلب می تواند برای شما جذاب و مفید باشد.
سنگ تیشه ای یا آزاره چیست؟
یکی از روش های پرداخت سطحی سنگ های طبیعی است که در آن سطح سنگ با ابزار تیشه به صورت منظم یا نامنظم خط دار می شود. این نوع پرداخت باعث ایجاد ظاهری زبر و بافت دار روی سنگ می‌گردد که جلوه ای سنتی، مقاوم و خاص به آن می بخشد. سنگ تیشه ای معمولاً از سنگ های مقاوم نظیر تراورتن، مرمریت یا گرانیت تهیه می شود و با توجه به نوع تیشه کاری، ظاهر و کاربرد متفاوتی پیدا می‌کند.
این سنگ اغلب در مناطق سردسیر و مرطوب محبوب است، چرا که زبری سطح آن مانع لغزش می شود و ایمنی بیشتری ایجاد می‌کند. باید توجه داشت که تفاوت سنگ طبیعی و مصنوعی در میزان دوام، اصالت و ظاهر آن ها به وضوح در نمونه های تیشه ای قابل مشاهده است. زیرا تنها سنگ طبیعی قابلیت تحمل تیشه کاری اصولی را دارد و می تواند بافت طبیعی خود را حفظ کند. برخلاف برخی سنگ های لوکس مانند سنگ ترااونیکس که بیشتر برای نماهای تزئینی و شفاف استفاده می شوند، سنگ آزاره برای کاربردهای کاربردی تر و فنی تری مورد توجه قرار می‌گیرد.
انواع سنگ تیشه ای
این سنگ براساس یک سری فاکتورهای خاص به گروه های مختلفی دسته بندی می شود. ما در ادامه به معرفی انواع سنگ تیشه ای بر اساس روش های فرآوری و نوع پرداخت سطح سنگ می پردازیم.
1. سنگ تیشه ای دستی
در این روش، سطح سنگ به صورت دستی با استفاده از تیشه پرداخت می شود. این نوع پرداخت معمولاً در دو مدل انجام می‌گیرد که عبارتند از:
- یک تیشه: در این روش سطح سنگ تنها یک بار و در یک جهت تیشه کاری می شود که بافتی ساده و یکنواخت ایجاد می‌کند.
- دو‌تیشه: سطح سنگ در دو جهت عمودی و افقی تیشه کاری می شود که بافتی متراکم تر و زبرتر به سنگ می بخشد.
این نوع پرداخت بیشتر بر روی سنگ های مرمریت لاشتر، چینی کریستال و تراورتن انجام می شود.
2. سنگ تیشه ای ماشینی
در این روش، از دستگاه های تیشه زنی برای پرداخت سطح سنگ استفاده می شود. نتیجه این فرآیند، سطحی منظم و یکنواخت با بافتی زبر است.
3. سنگ تیشه ای الگویی
در این نوع از پرداخت، ابتدا نقش ها و فرم های هندسی مورد نظر با استفاده از ابزارهایی مانند فرز یا قلم های الماسی روی سطح سنگ ترسیم می شود. سپس، عملیات تیشه زنی به صورت دقیق و موضعی، داخل یا خارج از محدوده این طرح ها انجام می‌گیرد تا جلوه ای تزئینی و متفاوت حاصل شود. این سبک از تیشه کاری بیشتر برای سنگ هایی به کار می رود که در قسمت هایی مانند پیشانی پله یا پاگردها نصب می شوند. از آن جایی که این سنگ ها معمولاً به صورت قطعاتی با عرض حدود ۳۵ سانتی متر و ضخامت ۳ سانتی متر برش داده می شوند، پرداخت الگویی روی آن ها رایج تر است.
4. سنگ تیشه ای کلنگی
در این نوع، تیشه کاری با عمق بیشتری انجام می شود که بافتی خشن تر و برجسته تر به سطح سنگ می دهد. این نوع پرداخت برای فضاهایی با نیاز به اصطکاک بیشتر مناسب است.
5. سنگ تیشه ای چپ و راست
در این روش، تیشه کاری در دو جهت عمودی و افقی به صورت متقاطع انجام می شود که بافتی متقارن و زیبا به سطح سنگ می بخشد.
6. سنگ تیشه ای متقارن
در این نوع، تیشه کاری به صورت الگوهای متقارن و منظم انجام می شود که جلوه ای خاص و هنری به سنگ می دهد. توجه داشته باشید که در انتخاب نوع سنگ تیشه ای، اندازه سنگ نیز اهمیت دارد. زیرا ابعاد مختلف سنگ می تواند بر نوع پرداخت و کاربرد آن تأثیرگذار باشد.
کاربردهای سنگ تیشه ای
سنگ تیشه ای یا سنگ آزاره به دلیل ویژگی های فنی و ظاهری خاص خود، در بخش های مختلفی از ساخت و ساز و طراحی معماری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه، به برخی از کاربردهای اصلی این نوع سنگ اشاره می کنیم.
کف پوش فضاهای پرتردد
سطح زبر و بافت دار سنگ آزاره، آن را به گزینه ای مناسب برای کف پوش فضاهای با تردد بالا مانند پیاده روها، معابر عمومی و ورودی ساختمان ها تبدیل کرده است. این ویژگی باعث افزایش اصطکاک و کاهش خطر لغزش می شود.
پوشش پله ها و رمپ ها
در راه پله ها و رمپ های داخلی و خارجی، استفاده از سنگ تیشه ای به دلیل مقاومت بالا در برابر سایش و لغزش، رایج است. این سنگ ها به ویژه در مناطق با شرایط آب و هوایی مرطوب یا سرد، عملکرد مناسبی دارند.
قرنیز و دیوارپوش
این سنگ به عنوان قرنیز در بخش های پایین دیوارها و همچنین به عنوان دیوارپوش در فضاهای داخلی و خارجی استفاده می شود. این کاربرد نه تنها به زیبایی فضا می افزاید، بلکه از دیوارها در برابر آسیب های مکانیکی و رطوبت محافظت می‌کند.
نمای ساختمان
در طراحی نمای بیرونی ساختمان ها، این سنگ به دلیل بافت خاص و ظاهر طبیعی خود، جلوه ای منحصر به فرد ایجاد می‌کند. این سنگ ها در ترکیب با سایر مصالح، نمایی زیبا و مقاوم در برابر شرایط جوی فراهم می کنند.
استفاده در فضاهای سنتی و تاریخی
در بازسازی و مرمت بناهای تاریخی و همچنین در طراحی فضاهای با سبک سنتی، این سنگ به عنوان یکی از مصالح اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سنگ ها با حفظ اصالت و هماهنگی با معماری سنتی، به حفظ هویت فرهنگی فضا کمک می‌کنند.
بادوام ترین سنگ تیشه ای
در میان انواع سنگ های تیشه ای، برخی گزینه ها به واسطه ویژگی های فنی و ظاهری خاص، عملکرد بسیار بالایی در محیط های خارجی از خود نشان می دهند. دو نمونه شاخص از این سنگ ها، مرمریت لاشتر و کریستال لایبید هستند که به عنوان بادوام ترین گزینه ها برای پوشش سطوح بیرونی شناخته می شوند.
این سنگ ها به طور خاص در فضاهایی به کار می روند که احتمال لغزش بالاست، مانند شیب راه ها، رمپ ها، یا پله های بیرونی. دلیل این انتخاب، بافت زبر حاصل از تیشه کاری است که باعث افزایش اصطکاک سطح و در نتیجه، ایمنی بیشتر می شود. نکته ای جالب درباره این دو سنگ، واکنش متفاوت آن ها به عملیات تیشه زنی است.
سنگ کریستال پس از تیشه کاری، برخلاف زمانی که ساب می خورد، رنگی روشن تر پیدا می‌کند. در مقابل، مرمریت لاشتر پس از تیشه کاری، سطحی تیره تر به خود می‌گیرد. این تفاوت ظاهری می تواند در طراحی های معماری، بسته به نیاز زیبایی شناختی فضا، مورد توجه قرار گیرد. دوام بالا، قابلیت تحمل در برابر سایش و شرایط جوی و ظاهر زیبا، این دو سنگ را به گزینه ای ایده آل برای استفاده در محیط های پرتردد و در معرض رطوبت یا تغییرات دمایی تبدیل کرده است.
نکات مهم در مورد سنگ تیشه ای
- بسیاری از انواع سنگ ساختمانی مانند مرمریت، سنگ چینی (کریستال) و تراورتن، قابلیت تیشه زنی دارند.
- سنگ تیشه ای نسبت به بسیاری از گزینه های دیگر، قیمت مناسب تری دارد و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه است.
- این سنگ ها به دلیل سطح زبر، برای مکان های پرتردد و شیب دار گزینه ای ایمن و کاربردی محسوب می شوند.
- برای محوطه سازی در ویلا، باغ و فضاهای بیرونی ساختمان، انتخاب مناسبی به شمار می آیند.
- در کنار استخر و نواحی مرطوب، استفاده از سنگ تیشه ای به دلیل مقاومت در برابر رطوبت بسیار مفید است.
- این سنگ ها مانع نفوذ نم و رطوبت به سطوح زیرین شده و به دوام سازه کمک می‌کنند.
- در پایه ساختمان های آجری، سنگ تیشه ای جلوه ای زیبا و سنتی ایجاد می‌کند.
- در برخی پروژه ها، حتی به جای آجر در زیر پی از این سنگ استفاده می شود تا از آسیب ناشی از نم جلوگیری شود.
قیمت سنگ تیشه ای
قیمت سنگ آزاره یا تیشه ای به عوامل متعددی بستگی دارد که مهم ترین آن ها به شرح زیر هستند:
- نوع سنگ: نوع سنگ انتخابی (مرمریت، تراورتن، کریستال و …) تاثیر زیادی بر قیمت دارد.
- کیفیت و خلوص: هرچه سنگ خالص تر و بدون ترک و ضایعات باشد، قیمت بالاتری دارد.
- اندازه و ابعاد سنگ: سنگ های بزرگ تر یا با ابعاد خاص معمولاً گران تر هستند.
- پرداخت و فرآوری: فرآیندهای مختلف تیشه زنی و پرداخت می توانند هزینه ها را تغییر دهند.
- موقعیت جغرافیایی: محل استخراج و حمل و نقل سنگ نیز بر قیمت نهایی تاثیر می‌گذارد.
